Đài Loan lần đầu tiên bầu nữ tổng thống

Thanh Hà -RFI

Thái Anh Văn – Tsai Ing Wen của đảng Dân Tiến và Hồng Tú Trụ - Hung Hsiu Chu, đại diện cho Quốc Dân Đảng

Giới nông gia ở Pháp vẫn chưa nguôi với gói hỗ trợ khẩn cấp 600 triệu euro vừa được chính phủ thông qua. Đó là chủ đề bao phủ lên các trang báo Paris trong ngày. La Croix phác họa chân dung hai nữ ứng cử viên tổng thống Đài Loan : Hồng Tú Trụ - Hung Hsiu Chu, đại diện cho Quốc Dân Đảng và Thái Anh Văn – Tsai Ing Wen của đảng Dân Tiến.

« Lần đầu tiên trong lịch sử của nền dân chủ còn non trẻ Đài Loan », cử tri sẵn sàng chấp nhận bầu một phụ nữ vào chức vụ tối cao trong cuộc tuyển cử vào tháng 1/2016. Quốc Dân Đảng cầm quyền trong 8 năm qua đang trên đà hụt hơi, đã trao trọng trách ra tranh cử cho bà Hồng Tú Trụ, 67 tuổi, Phó chủ tịch Quốc hội Đài Loan. Người nhỏ nhắn, lại nổi tiếng là nói thẳng, nói thật, nên bà được tặng biệt danh là « trái ớt hiểm ».

Ứng cử viên họ Hồng xuất thân từ một gia đình nghèo. Thân phụ của bà dù đã theo chân Tưởng Giới Thạch đến định cư ở Đài Loan từ năm 1949 nhưng đã bị tù đầy trong suốt tuổi thơ của cô con gái vì bị chụp mũ là « có liên hệ với bên cộng sản ».

Ở góc bên kia võ đài, đối thủ của bà Hồng Tú Trụ là đương kim chủ tịch đảng Dân Tiến, bà Trần Anh Văn, 58 tuổi. Cách nay 4 năm bà Văn từng ra tranh cử tổng thống và đã bị ông Mã Anh Cửu đánh bại. Chủ tịch đảng Dân Tiến là một chính khách nổi tiếng, một luật sư có tài, tốt nghiệp ở các trường đại học danh tiếng của Anh, Mỹ. Bà Trần Anh Văn được bầu vào chức vụ chủ tịch đảng Dân Tiến từ năm 2008. Theo nhận định của một chuyên gia Pháp về Châu Á được La Croix trích dẫn, bà đã lấy lại uy tín cho đảng. Tai tiếng cựu tổng thống Trần Thủy Biển, thuộc đảng Dân Tiến phải ngồi tù tham nhũng đã làm suy yếu đảng này.

Quốc Dân Đảng bị chỉ trích về đường lối thân Bắc Kinh. Trong cuộc bầu cử cấp địa phương hồi tháng 11/2014 đảng cầm quyền của tổng thống Mã Anh Cửu đã thua đậm. Vì vậy theo phân tích của La Croix trong hàng ngũ Quốc Dân Đảng, không một nhân vật sáng giá nào muốn ra tranh cử lần này. Đâu đó, bà Hồng Tú Trụ là « vật tế thần », bà được chỉ định đại diện cho đảng ra tranh chức vụ tổng thống, để rồi chắc chắn nhận lấy phần thua.

Đề tài nổi cộm nhất trong cuộc vận động tranh cử tổng thống Đài Loan lần này là quan hệ giữa Đài Bắc với Đại lục. Sau kinh nghiệm đòi dân chủ ở Hồng Kông hồi mùa thu 2014 và trước thái độ cứng rắng của các nhà cầm quyền Trung Quốc, một phần lớn cử tri Đài Loan, đặc biệt là giới trẻ đã ồ ạt đứng về phía đảng Dân Tiến của bà Trần Anh Văn.

Như nhận định của một nhà ngoại giao xin được giấu tên, cử tri Đài Loan được kêu gọi đi bầu vào một thời điểm quyết định. Cử tri xứ này ý thức được là họ đang may mắn được quyền tự định đoạt về tương lai của đất nước và nhất là được chỉ định người lãnh đạo theo thể thức phổ thông đầu phiếu.

Khác hẳn với trường hợp của cử tri Hồng Kông. Trái với những khẳng định của Bắc Kinh, Đài Loan đang chứng minh rằng, mô hình dân chủ vẫn có thể áp dụng trong một thế giới với ảnh hưởng của truyền thống văn hóa Trung Hoa.

Trung Quốc và « bước đại thụt lùi » của nữ quyền

Trong lúc Đài Loan chuẩn bị bầu một phụ nữ vào chức vụ tổng thống, thì ở Đại lục, nữ quyền đang bị tụt hậu. Les Echos trích lại một bài báo trên tờ The Wall Street Journal sau vụ 5 nhà đấu tranh cho nữ quyền cầu cứu Liên Hiệp Quốc can thiệp : Bắc Kinh đòi đặt các hiệp hội bảo vệ quyền của nữ giới dưới sự kiểm soát của công an.

Nhật báo tài chính Mỹ cho rằng Trung Quốc đang đàn áp các hiệp hội bảo vệ nữ quyền một cách nghiêm trọng « tương tự như chính sách đàn áp của Bắc Kinh sau phong trào dân chủ Thiên An Môn năm 1989 ». Nhà nước và các tổ chức phi chính phủ luôn nghi kỵ lẫn nhau. Nhưng cách nay 20 năm Trung Quốc tổ chức Hội nghị quốc tế về nữ quyền và nhiều hiệp hội bảo vệ quyền của phụ nữ đã được cho ra đời sau đó. Nay thì các nhà cầm quyền ở Bắc Kinh đã « rất tự tin vào vị thế của mình trên thế giới, nên không còn cảm thấy cần phải nhượng bộ » trên bất kỳ một vấn đề nào. Đảng Cộng sản Trung Quốc quyết định tự giải quyết vấn đề nữ quyền và viện cớ nhờ có cuộc cách mạng văn hóa mà nam nữ được bình đẳng, bình quyền.